Gezin en werk combineren? Tips voor jonge ouders
De combinatie werk en gezin blijkt te zwaar voor veel jonge ouders. Zelfs als je deeltijds werkt, voelt het vaak alsof je overal tekortschiet. De tijdsdruk is hoog, de agenda vol en ondertussen knaagt er een schuldgevoel: op het werk omdat je je kind mist, thuis omdat je je werk niet af kreeg. Herkenbaar? Je bent lang niet de enige. Je werk en je gezin beter combineren kan met deze tips.
Werk en gezin: een uitdaging
Soms lijkt het alsof je al een halve werkdag achter de rug hebt voor je aan je werkdag begint. Zoals toen je dacht dat je toch op tijd op school was tot je aan de schoolpoort ontdekte dat de boekentas nog thuis lag. En jij dus rechtsomkeer maakte om die te gaan halen.
Gezin en werk combineren is vaak een dagelijkse evenwichtsoefening. Geen wonder dat veel ouders het gevoel hebben voortdurend te moeten schakelen tussen rollen, verwachtingen en verantwoordelijkheden. Dat geldt zowel voor gezinnen met één of meerdere kinderen, eenoudergezinnen of koppels die het samen proberen te bolwerken, fulltime of deeltijds werkers. Elke gezinsvorm heeft andere uitdagingen om een job te combineren met het gezin. Gelukkig zijn er manieren om het iets lichter te maken. Kleine aanpassingen, slimme keuzes en vooral: weten dat je niet alles perfect moet doen om goed bezig te zijn.
De perfecte werk-privébalans: stel prioriteiten
Perfect bestaat niet, maar een werkbare werk-privébalans wel. Het begint met keuzes maken en hulp durven vragen om je job te kunnen combineren met je gezin.
Time-management en productiviteit op het werk
Al dan niet fulltime werken en een gezin combineren is niet evident. Een werkdag met kinderen begint vaak al hectisch. Daarom is het extra belangrijk om de tijd op je werk zo goed mogelijk te benutten. Werk slimmer, niet meer.
Werk in blokken en focusmomenten
Probeer je werkdag op te delen in behapbare stukken. De Pomodoro-techniek helpt je om gefocust te blijven en voldoende pauzes te nemen. Zo werkt het: werk 25 minuten geconcentreerd en neem dan 5 minuten pauze. Heb je langere taken? Plan dan een dubbel blok in, maar las daarna bewust pauze in. Na vier focusblokken mag je een langere pauze nemen.
Benut de pauzemomenten ten volle ook als je niet met deze methode werkt. Een koffiepauze, frisse lucht, even de benen strekken, … het lijken kleinigheden, maar ze geven je hoofd zuurstof. Micro-pauzes van een paar minuten maken je op de lange termijn productiever dan uren onafgebroken doorwerken.
Je vraagt je misschien af wat de Pomodoro-techniek met een tomaat (pomodoro in het Italiaans) te maken heeft. Francesco Cirillo, de bedenker van deze methode, gebruikte een kookwekker in de vorm van een tomaat om de tijdsblokken te timen. Een leuk weetje om te delen met je collega’s wanneer je deze techniek toepast.
Durf nee te zeggen tegen onnodige vergaderingen
Niet elke meeting verdient jouw tijd. Durf beleefd te vragen of jouw aanwezigheid echt nodig is. Misschien ben je helemaal mee met een kort verslag. Een prioriteitenmatrix kan daarbij helpen. Met zo’n matrix kan je makkelijk afwegen welke vergadering echt belangrijk is en welke minder zinvol is. Je kan er ook je werkdag mee structureren. Wat is belangrijk en dringend? Doe dat eerst. Wat minder dringend is, kan wachten. En dat is helemaal oké.
Baken telewerk af en zet het slim in
Werk je (deels) van thuis uit? Bouw dan een vast begin- en eindmoment in. Start je werkdag bijvoorbeeld na een kort me-time momentje met een kop koffie of thee (ook handig om te bekomen van de ochtendrush). Eindigen kan door te bekijken wat er de volgende dag op de werkplanning staat. Zo voorkom je dat werk ongemerkt overloopt in je gezinsleven of omgekeerd.
Thuiswerken spaart verplaatsingstijd. Ideaal als je je kind van school of bij de kinderopvang moet ophalen. Als je partner ook kan telewerken kan je dat strategisch inzetten zodat je om de beurt je kroost kan gaan ophalen of brengen. Telewerk komt ook van pas om je kinderen in de gaten te houden tijdens de schoolvakanties.
Time-management en productiviteit thuis
Thuis is er ook werk te verdelen. Luiers die zichzelf niet verversen, boterhamdozen die zich niet vullen, de was die zichzelf niet doet. Met een paar slimme afspraken en realistische verwachtingen maak je het jezelf (en je gezin) net dat tikkeltje makkelijker.
Werk met een gedeelde gezinskalender
Wat staat er op het programma deze week? Wie brengt wie naar de opvang? Wanneer is dat schoolfeest of die ouderavond? Met een gedeelde (digitale) gezinsagenda zie je in één oogopslag wie wanneer wat waar moet doen. Plan daarin een wekelijks vast meal-prep-moment op zondag. Zo win je doordeweeks kostbare tijd en heb je ineens qualitytime als je je kinderen een handje laat helpen. Zet het weekmenu mee in de gezinsagenda en vermijd zo de vraag ‘wat eten we vandaag?’.
Een nee is een ja voor je gezin
De uitnodiging voor een brunch met vrienden op zondagochtend, een onverwachte koffiedate, koken voor een familiefeest? Het is oké om soms beleefd af te haken. Tijd is schaars, tijd met je gezin nog schaarser. Durven kiezen om niet tegen alles ja te zeggen is geen egoïsme, maar zelfzorg.
Verdeel de zorgtaken fair
In veel jonge gezinnen komen bepaalde taken van het huishouden en de zorg vanzelf en onafgesproken bij één van de ouders terecht. Om die verdeling eerlijker te maken, helpt het om samen bewust af te spreken wie wat doet. Het FAIR-model kan daarbij een handig hulpmiddel zijn:
- Frequent: welke taken komen vaak terug (denk aan koken, bedtijd, poetsen)?
- Appreciated: voelt de uitvoerder zich gewaardeerd voor een bepaalde taak?
- In-sync: zitten jullie nog op dezelfde golflengte of is er wrevel over de verdeling?
- Record: hou eventueel een tijdje bij wie wat doet om de verdeling te evalueren.
Durf hulp te vragen
Je hoeft het niet allemaal zelf te doen. It takes a village to raise a child, nietwaar? Betrek je omgeving: grootouders, buren, vrienden of andere ouders aan de schoolpoort. Misschien is er iemand die graag kookt, graag oppast of een carpoolregeling zoekt. Ook diensten zoals maaltijdboxen, poets- of strijkhulp kunnen een wereld van verschil maken. Outsourcen is geen zwakte, het is een slimme keuze.
Wees er op tijd bij
Inschrijvingen voor crèche of school, een abonnement voor openbaar vervoer aanvragen, naschoolse opvang regelen… het zijn geen dingen waar je energie van krijgt, maar ze zorgen wel voor gemoedsrust als je ze tijdig regelt. Zet herinneringen in je agenda en informeer je goed over deadlines, want ze komen vaak sneller dan je denkt.
Blijf mentaal gezond
In de dagelijkse ratrace vergeet je soms dat je eigen batterij ook aandacht nodig heeft. Af en toe mentale rust kunnen nemen is een basisbehoefte. Als jij je goed voelt, functioneert het hele gezin beter. Dat betekent niet dat je elke dag zen moet zijn of drie keer per week moet mediteren op een yogamat (tenzij je dat fijn vindt natuurlijk). Deze tips kunnen al een wereld van verschil maken.
Las bewust schermpauzes in
Probeer na 20u je schermtijd af te bouwen. Leg je werktelefoon weg, zet sociale media uit en gun jezelf een dagelijkse mini digitale detox. Een boek, een warm bad of een wandeling helpen je hoofd tot rust te komen. Mindfulness-apps of ademhalingsoefeningen kunnen ook wonderen doen voor een overvol hoofd. Die kan je makkelijk in bed, in bad of op het openbaar vervoer doen.
Wees mild voor jezelf
Veel ouders voelen zich schuldig, ongeacht wat ze doen. Op het werk heb je het gevoel dat je je kind in de steek laat en als je kind ziek is, blijft je werk ongewild liggen. Die zogenaamde guilt gap is herkenbaar voor vele ouders. Het is je interne criticus die je aanpraat dat je niet genoeg doet. Probeer die stem te herkennen en het zwijgen op te leggen. Je doet wel genoeg. Zeg dat maar eens tegen jezelf de volgende keer dat je in de spiegel kijkt.
Weet wanneer je hulp mag vragen
Voel je je al een tijdje leeg, prikkelbaar of emotioneel uitgeput? Merk je dat het niet gewoon druk is, maar dat je echt op je tandvlees zit? Dan is het tijd om met je huisarts of een psycholoog te praten. Je hoeft niet te wachten tot het echt niet meer gaat. Hulp zoeken is geen teken van zwakte, maar het is net een sterkte om op tijd aan de alarmbel te trekken. Zo voorkom je groter leed.
Informeer je over ouderschapsverlof of tijdskrediet
Soms zit de oplossing niet in nog beter plannen, maar gewoon in even gas terugnemen. Een tijdelijke werkpauze kan je gezin en jezelf de ademruimte geven die je nodig hebt. Denk aan ouderschapsverlof of tijdskrediet. Deze regelingen laten je toe om bewust voor je gezin te kiezen, zonder je job op te geven.
Ouderschapsverlof in de privésector
Ben je werknemer in de privésector? Dan heb je onder bepaalde voorwaarden recht op ouderschapsverlof voor elk kind jonger dan 12 jaar. Je kiest zelf hoe je dat opneemt: voltijds, halftijds of deeltijds. Alles hangt af van wat past binnen jullie gezinsleven en je werksituatie. De volledige uitleg vind je in dit overzicht van ouderschapsverlof in de privésector.
Overweeg je deeltijds te werken zonder verlofstelsel? Hou er dan rekening mee dat deeltijds werken een impact heeft op je portemonnee. Minder uren betekent ook een lager loon. Ontdek de financiële gevolgen van deeltijds werken.
En belangrijk: ouderschapsverlof is er niet alleen voor moeders. Ook vaders en meeouders kunnen verlof opnemen om de zorg voor hun kind(eren) actief te delen. Zij kunnen gebruikmaken van vaderschapsverlof en geboorteverlof.
Tijdskrediet in de privésector
Soms heb je als ouder nood aan een langere adempauze dan je met ouderschapsverlof kan nemen. In dat geval kan tijdskrediet een oplossing zijn. Dit systeem laat werknemers toe om tijdelijk minder of niet te werken om voor hun kinderen te zorgen.
Tijdens je loopbaan kan je in totaal tot 51 maanden tijdskrediet met zorgmotief opnemen. Je hoeft dat niet in één keer op te gebruiken. Je mag tijdskrediet spreiden of combineren met deeltijds werk, afhankelijk van je situatie en wat je met je werkgever afspreekt. Er zijn natuurlijk enkele voorwaarden en het is belangrijk om op voorhand goed te weten wat dat betekent voor je uitkering, je rechten en je loopbaan. Lees hier alles wat je moet weten over tijdskrediet in de privésector.
Ben je zelfstandig?
Als zelfstandige ouder ziet de combinatie van werk en gezin er vaak nog anders uit. Waar werknemers een beroep kunnen doen op ouderschapsverlof of tijdskrediet, bestaan die regelingen helaas niet voor zelfstandigen. Ook specifieke verlofregelingen zoals lactatieverlof of omstandigheidsverlof zijn niet van toepassing.
Dat betekent niet dat je er als zelfstandige helemaal alleen voor staat. Het vraagt wel extra creativiteit en een sterk netwerk om de werk-privébalans in evenwicht te houden. Hoe dat eruit kan zien in het echte leven? Line, zelfstandige en mama, deelt hier openhartig hoe zij het aanpakt, waar ze op botst en wat voor haar werkt.
Zo doen andere jonge ouders het
Een kleine troost: je bent niet alleen met je dagelijkse struggels om gezin en werk te combineren. Benieuwd hoe het er in andere gezinnen aan toe gaat? Wij maakten van enkele MyFamily-gezinnen een gevelportret. Zo gingen we op bezoek bij Lies en Stefaan. Zij bouwden hun carrière en gezinsleven rond hun vier kinderen en dat terwijl hun leven niet altijd over rozen ging. Lees hier hun beklijvend gezinsverhaal.
Elk gezin is anders, maar we willen allemaal hetzelfde: een veilige en warme omgeving voor onze kinderen. MyFamily helpt gezinnen graag door het Groeipakket stipt, vlot en correct uit te betalen. Word jij ook een deel van onze warme familie?
