Bewust alleenstaande moeders, wat moet je weten?
Je hebt een kinderwens en besluit er alleen voor te gaan. Waar begin je, welke kosten brengt dit met zich mee en op welke financiële steun kan je rekenen?
Hoe word je bewust alleenstaande mama (BAM)?
Kies je ervoor om een kind te krijgen zonder partner, dan moet je bevrucht worden met zaadcellen van een donor. Daarvoor ga je op zoek naar een ziekenhuis dat medisch begeleide voortplanting (MBV) uitvoert.
Een andere mogelijkheid is om zelf op zoek te gaan naar een donor en op de gekende manier tot bevruchting te komen of jezelf te insemineren. Hierbij is het wettelijk kader minder duidelijk, wat het heel wat risicovoller maakt.
Spermadonor: wat zijn de opties?
De zaadcellen komen van een anonieme donor die het fertiliteitscentrum voor jou zoekt, of van een donor die je zelf aanbrengt. Beide worden sterk gescreend, waarbij zowel de gezondheid als de motivatie van de kandidaat-donoren aan bod komt.
Anonieme donoren moeten tussen 18 en 40 jaar zijn en kunnen volgens de wet maximaal 6 aanvragers helpen. Alles gebeurt strikt anoniem: zelfs de medewerkers van de spermabank kennen de identiteit van de donoren niet. Vaak wordt er gezocht naar een donor met ongeveer dezelfde uiterlijke kenmerken als jij (bv. haarkleur, oogkleur), zodat je kind zo goed mogelijk op jou lijkt. Wil je later nog een kind, dan kan je sperma vragen van dezelfde donor. Let wel: dat is niet altijd haalbaar.
Wat zijn de voorwaarden voor medisch begeleide voortplanting?
De wet op MBV stelt dat alle vrouwen tussen 18 en 45, dus ook alleenstaande vrouwen, een verzoek mogen indienen bij een fertiliteitscentrum. Dat moet je verzoek overwegen, maar is niet verplicht om het goed te keuren. Helaas staat nog niet elk fertiliteitscentrum even open voor aanvragen van alleenstaanden.
Bovendien verschillen de voorwaarden tussen de fertiliteitscentra. Zo helpen bepaalde ziekenhuizen vrouwen vanaf 25 jaar, andere pas vanaf 30 jaar. Bepaalde centra eisen ook een gesprek met een psycholoog, bij andere is dat dan weer niet nodig. Zo’n gesprek hoeft echter geen drempel te zijn. Voldoende praten over het traject en de impact ervan is namelijk aangeraden voor iedereen die eraan begint.
Hoe werkt medisch begeleide voortplanting?
MBV is een koepelterm voor verschillen vruchtbaarheidsbehandelingen. Bij bewust alleenstaande moeders is dat vaak intra-uteriene inseminatie met donorsperma (IUI-D), ook wel kunstmatige inseminatie met een donor (KID) genoemd.
Bij deze behandeling wordt ontdooid donorsperma ingebracht in de baarmoeder. De ingreep vindt plaats tijdens de eisprong. Om dat moment te bepalen, gebeuren er vooraf enkele onderzoeken, waaronder bloedafnames en echo’s. Om de eicelrijping te stimuleren krijg je ook soms hormonen toegediend.
De ingreep is vrij eenvoudig, pijnloos en gebeurt tijdens een standaard gynaecologisch onderzoek. Het kan ook herhaaldelijk worden uitgevoerd zonder bijwerkingen. Mentaal kan de ingreep wél een grote impact hebben. Het al dan niet slagen ervan heeft tenslotte een grote invloed op je toekomst.
Andere technieken zijn IVF of ICSI. Deze werden vroeger pas toegepast wanneer kunstmatige inseminatie niet succesvol bleek. Maar de laatste jaren worden ze vaker vanaf het begin al overwogen.
Bij in-vitrofertilisatie (IVF) gebeurt de bevruchting buiten het lichaam, namelijk in een laboratorium. Na de bevruchting wordt het embryo in de baarmoeder geplaatst. Meer details over de behandeling lees je hier. Ook bij Intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI) vindt de bevruchting plaats in een laboratorium. Deze behandeling wordt uitgevoerd wanneer bevruchting via IVF niet lukt.
Hoeveel kost een traject met donorzaad?
De kostprijs hangt voornamelijk af van welke behandeling voor jou van toepassing is en hoeveel behandelingen er nodig zijn om zwanger te geraken. Het totale kostenplaatje komt altijd aan bod in een verkennend gesprek met een fertiliteitscentrum.
De ziekteverzekering dekt heel wat kosten. Denk bijvoorbeeld aan consultaties, echo’s en bloedafnames. De kosten voor het donorsperma vallen daarbuiten.
Bij een IVF-behandeling zijn er enkele bijkomende voorwaarden voor terugbetaling. Zo moet je jonger zijn dan 43 jaar en krijg je enkel terugbetaling voor de eerste 6 behandelingen.
Welke financiële rechten heb je als alleenstaande moeder?
Iedereen die de zorg draagt voor een kind, wordt in Vlaanderen financieel ondersteund. Die steun begint met een Startbedrag van 1.214,49 euro per kind bij de geboorte. Als alleenstaande moeder sta je geregistreerd als enige wettige ouder en komt dat bedrag dus op jouw rekening terecht. Je kan het hier aanvragen!
Verder heb je recht op een Groeipakket. Dat bestaat enerzijds uit een maandelijks basisbedrag en anderzijds uit verschillende toeslagen. Zo is er de sociale toeslag voor gezinnen met een totaal inkomen onder de 36.325,76 euro per jaar.
Sandra, bewust alleenstaande moeder van Kobe, getuigt over die financiële extra:
“Mijn inkomen ligt onder de grens voor een sociale toeslag, dus ik ben blij dat ik dat extra centje elke maand op zak kan steken. Zo komt Kobe ook op materieel vlak niets te kort.”
Lees meer over de verschillende premies voor alleenstaande ouders.
