Bewust alleenstaande moeder worden? Dit moet je weten

    Je hebt een kinderwens en besluit er alleen voor te gaan. Waar begin je, welke kosten brengt dit met zich mee en op welke financiële steun kan je rekenen?    

Wat is een BAM?

BAM staat voor Bewust Alleenstaande Moeder: een vrouw die er bewust voor kiest om alleen een kind te krijgen en op te voeden. De term vervangt de oudere afkorting BOM (Bewust Ongetrouwde Moeder), die inmiddels wat gedateerd en minder passend klinkt. BAM legt de nadruk op de bewuste keuze en zelfstandigheid van de moeder.

Hoe word je bewust alleenstaande mama (BAM)?

Kies je ervoor om een kind te krijgen zonder partner, dan moet je bevrucht worden met zaadcellen van een donor. Om dit te bereiken zijn er verschillende opties. Je kunt kiezen tussen:

  • Een spermadonor via een ziekenhuis dat MBV uitvoert
  • Zelfinseminatie met een eigen gevonden donor
bewust alleenstaande ouder

Spermadonor via een ziekenhuis met MBV

Ga op zoek naar een ziekhuis dat medisch begeleide voortplanting (MBV) uitvoert. De zaadcellen komen van een anonieme donor die het fertiliteitscentrum voor jou zoekt, of van een donor die je zelf aanbrengt. Beide worden sterk gescreend, waarbij zowel de gezondheid als de motivatie van de kandidaat-donoren aan bod komt.

Voorwaarden anonieme spermadonor

Anonieme donoren moeten tussen 18 en 40 jaar zijn en kunnen volgens de wet maximaal 6 aanvragers helpen. Alles gebeurt strikt anoniem: zelfs de medewerkers van de spermabank kennen de identiteit van de donoren niet. Vaak wordt er gezocht naar een donor met ongeveer dezelfde uiterlijke kenmerken als jij (bv. haarkleur, oogkleur), zodat je kind zo goed mogelijk op jou lijkt. Wil je later nog een kind, dan kan je sperma vragen van dezelfde donor. Let wel: dat is niet altijd haalbaar.

Voorwaarden zelf aangebrachte niet-anonieme spermadonor

Het is ook mogelijk om zelf een kandidaat donor aan te brengen. Hier zijn wel voorwaarden aan verbonden. Zo is donatie uit commerciële overwegingen niet mogelijk. Ook niet-anonieme donoren worden net als anonieme donoren sterk gescreend. 

Zelfinseminatie

Een andere mogelijkheid is om zelf op zoek te gaan naar een donor en op de gekende manier tot bevruchting te komen of jezelf te insemineren. Hierbij is het wettelijk kader minder duidelijk, wat het heel wat risicovoller maakt.

Medisch begeleide voortplanting: voorwaarden

Als bewust alleenstaande moeder is het belangrijk om te weten waar je recht op hebt — en welke voorwaarden er kunnen gelden — wanneer je kiest voor medisch begeleide voortplanting.

Verzoek bij fertiliteitscentrum

De wet op MBV stelt dat alle vrouwen tussen 18 en 45, dus ook alleenstaande vrouwen, een verzoek mogen indienen bij een fertiliteitscentrum. Dat moet je verzoek overwegen, maar is niet verplicht om het goed te keuren. Helaas staat nog niet elk fertiliteitscentrum even open voor aanvragen van alleenstaanden.

Voorwaarden fertiliteitscentra

Bovendien verschillen de voorwaarden tussen de fertiliteitscentra. Zo helpen bepaalde ziekenhuizen vrouwen vanaf 25 jaar, andere pas vanaf 30 jaar. Bepaalde centra eisen ook een gesprek met een psycholoog, bij andere is dat dan weer niet nodig. Zo’n gesprek hoeft echter geen drempel te zijn. Voldoende praten over het traject en de impact ervan is namelijk aangeraden voor iedereen die eraan begint.

Wat is MBV en hoe werkt het?

MBV is een koepelterm voor verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen. 

Kunstmatige inseminatie

Bij bewust alleenstaande moeders is dat vaak intra-uteriene inseminatie met donorsperma (IUI-D), ook wel kunstmatige inseminatie met een donor (KID) genoemd.

Bij deze behandeling wordt ontdooid donorsperma ingebracht in de baarmoeder. De ingreep vindt plaats tijdens de eisprong. Om dat moment te bepalen, gebeuren er vooraf enkele onderzoeken, waaronder bloedafnames en echo’s. Om de eicelrijping te stimuleren krijg je ook soms hormonen toegediend.

De ingreep is vrij eenvoudig, pijnloos en gebeurt tijdens een standaard gynaecologisch onderzoek. Het kan ook herhaaldelijk worden uitgevoerd zonder bijwerkingen. Mentaal kan de ingreep wél een grote impact hebben. Het al dan niet slagen ervan heeft tenslotte een grote invloed op je toekomst.

Moeder speelt met kind

Andere technieken: IVF of ICSI

Andere technieken zijn IVF of ICSI. Deze werden vroeger pas toegepast wanneer kunstmatige inseminatie niet succesvol bleek. Maar de laatste jaren worden ze vaker vanaf het begin al overwogen.

In-vitrofertilisatie (IVF)

Bij in-vitrofertilisatie (IVF) gebeurt de bevruchting buiten het lichaam, namelijk in een laboratorium. Na de bevruchting wordt het embryo in de baarmoeder geplaatst.  

Intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI)

Ook bij Intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI) vindt de bevruchting plaats in een laboratorium. Deze behandeling wordt uitgevoerd wanneer bevruchting via IVF niet lukt.

Hoeveel kost een traject met donorzaad?

De kostprijs hangt voornamelijk af van welke behandeling voor jou van toepassing is en hoeveel behandelingen er nodig zijn om zwanger te geraken. Het totale kostenplaatje komt altijd aan bod in een verkennend gesprek met een fertiliteitscentrum.

De ziekteverzekering dekt heel wat kosten. Denk bijvoorbeeld aan consultaties, echo’s en bloedafnames. De kosten voor het donorsperma vallen daarbuiten.

Bij een IVF-behandeling zijn er enkele bijkomende voorwaarden voor terugbetaling. Zo moet je jonger zijn dan 43 jaar en krijg je enkel terugbetaling voor de eerste 6 behandelingen.

Welke financiële hulp krijg je als alleenstaande moeder?

Iedereen die de zorg draagt voor een kind, of dat nu als alleenstaande mama of andere ouder is, wordt in Vlaanderen financieel ondersteund. 

Het startbedrag

Die steun begint met een startbedrag van 1.238,78 euro per kind bij de geboorte. Als alleenstaande mama sta je geregistreerd als enige wettige ouder en komt dat bedrag dus op jouw rekening terecht. Vraag hier je startbedrag aan!

Het Groeipakket

Verder heb je recht op een Groeipakket. Dat bestaat enerzijds uit een maandelijks basisbedrag en anderzijds uit verschillende toeslagen. Zo is er de sociale toeslag voor gezinnen met een totaal inkomen onder de 40.187,19 euro per jaar.

“Mijn inkomen ligt onder de grens voor een sociale toeslag, dus ik ben blij dat ik dat extra centje elke maand op zak kan steken. Zo komt Kobe ook op materieel vlak niets te kort.”

Sandra bewust alleenstaande moeder van Kobe

Wat moet je regelen als alleenstaande ouder?

Een kind krijgen is altijd een grote verandering, maar als je er alleen voor staat, komt er vaak extra geregel bij kijken. Geen paniek: met een goede voorbereiding en de juiste informatie ben je sterker dan je denkt. We overlopen de belangrijkste thema’s.

Juridisch in orde? Deze zaken check je best meteen

Als alleenstaande ouder is het belangrijk om de juridische formaliteiten goed op orde te hebben.

  • Geboorteaangifte: Deze moet binnen de 15 dagen gebeuren. Sta je er alleen voor? Dan ben jij de enige wettelijke ouder op de geboorteakte, tenzij er vooraf andere regelingen zijn getroffen.
  • Voogdij: Denk ook na over wie je kind zou opvangen als jou iets overkomt. Je kan een voogd aanwijzen via een notariële akte of verklaring bij de vrederechter.

Wist je dat je hiervoor terechtkunt bij je gemeente of notaris? Zij helpen je met de juiste stappen en documenten.

Slim omgaan met geld: jouw financiële houvast als alleenstaande ouder

Alleenstaand een kindje opvoeden vraagt extra organisatie. Een goed overzicht van je budget en rechten helpt je vooruit.

  • Budgettering: Maak een overzicht van je maandelijkse kosten en inkomsten. Denk aan kinderopvang, voeding, huisvesting, medische kosten...
  • Belastingvoordelen: Als alleenstaande ouder heb je mogelijk recht op extra ondersteuning. Lees meer over belastingvoordeel voor een kind ten laste.

Vergeet ook niet het Startbedrag en het Groeipakket aan te vragen via MyFamily. Die extra financiële ademruimte is meer dan welkom.

Zorg voor jezelf: emotionele & sociale steun die echt helpt

Je staat er misschien alleen voor als ouder, maar je hoeft het niet alleen te doen. Het is belangrijk om een netwerk op te bouwen, ook als dat niet vanzelfsprekend voelt.

  • Praat met vrienden of familie over hoe je je voelt.
  • Sluit je aan bij (lokale) initiatieven voor alleenstaande ouders.
  • Overweeg een gesprek met een psycholoog, vroedvrouw of andere hulpverlener als het even te veel wordt.

Je goed voelen is minstens even belangrijk als alles geregeld krijgen. Durf hulp te vragen, je staat er niet alleen voor.

Alleenstaande vader worden?

Steeds meer mannen kiezen er bewust voor om alleen papa te worden. De weg daarheen is vaak complexer, maar zeker niet onmogelijk. Afhankelijk van je situatie zijn er verschillende trajecten mogelijk.

  • Eiceldonatie: Als je alleenstaande man bent en zelf geen eicellen hebt, kan je een beroep doen op een eiceldonor via een fertiliteitscentrum. Je kan kiezen voor een anonieme of gekende donor, afhankelijk van de regelgeving.
  • Draagmoederschap: In België is draagmoederschap wettelijk beperkt, maar in het buitenland bestaan er mogelijkheden. Laat je hierbij goed juridisch begeleiden.
  • Adoptie: Ook alleenstaande mannen kunnen een kind adopteren, zowel via binnenlandse als buitenlandse adoptiekanalen.

Zoek je informatie op maat? Een gesprek met een fertiliteitskliniek of adoptiedienst kan je veel duidelijkheid bieden.

Tip van MyFamily
Of je nu mama of papa wordt, alleenstaand of met een partner: elke ouder verdient ondersteuning. MyFamily staat steeds voor je klaar met info, advies en financiële hulp voor elk gezin.

Deze onderwerpen vind je misschien ook wel leuk

Vruchtbaarheidsbehandeling

Welke vruchtbaarheidsbehandelingen zijn er?

Lees meer
Belastingsvoordeel kinderen

Belastingvoordeel voor kinderen ten laste

Lees meer
Koppel met zwangerschapstest en hond in bed

Kan je niet op een natuurlijke manier zwanger worden? Dit zijn 4 alternatieven

Lees meer