Vaderschapsverlof en geboorteverlof voor meeouders
Dankzij het geboorteverlof (vaderschapsverlof) kan je ook als vader of meeouder de tijd nemen om je baby te leren kennen en de kersverse mama bij te staan in de eerste dagen en maanden na de geboorte. Maar op hoeveel dagen heb je recht? En wat met zelfstandigen? Een overzicht.
Wie heeft recht op vaderschapsverlof of geboorteverlof?
Vaders en meemoeders die getrouwd zijn met de biologische moeder hebben automatisch recht op geboorteverlof. Dat is ook het geval voor partners die wettelijk samenwonen op het moment van de bevalling en voor meemoeders die op dat moment 3 jaar feitelijk samenwonen met de biologische moeder.
Ben jij je Startbedrag al aangevraagd? Je hebt recht op 1.214,49 euro voor je kindje.
Hoe kan je geboorteverlof of vaderschapsverlof opnemen?
Voor kindjes geboren na 1 januari 2023 krijg je in totaal 20 volle werkdagen vrij. Je kiest zelf of je het verlof in één keer of gespreid opneemt, zolang de vrije dagen maar binnen 4 maanden na de geboorte vallen. Je moet het geboorteverlof per volledige werkdag opnemen, een halve werkdag of enkele uren is niet mogelijk.
Het aantal uren dat je werkt op een dag blijft trouwens ongewijzigd. Telt een volle werkdag voor jou doorgaans 8 uur? Dan heb je recht op 20 verlofdagen van 8 uur. Werk je normaal 6 uur op een volle werkdag, dan heb je recht op 20 verlofdagen van 4 uur.
Hoe kan je geboorteverlof of vaderschapsverlof aanvragen?
1. Werknemers in de privésector
Als werknemer breng je je werkgever zo snel mogelijk op de hoogte van de geboorte van je kind. Je bezorgt ook een geboorteattest en indien nodig andere documenten die je recht op geboorteverlof bevestigen. Dat kan bijvoorbeeld een verklaring op eer zijn, waarin staat dat jij als meeouder de enige persoon bent die voldoet aan de wettelijke voorwaarden om geboorteverlof op te nemen. Na goedkeuring kan je een uitkering aanvragen bij je ziekenfonds. Je werkgever mag dit verlof trouwens niet weigeren. Bovendien ben je vanaf de aanvraag gedurende drie maanden beschermd tegen ontslag.
De eerste 3 dagen blijf je je loon behouden. Voor de overige dagen krijg je van het ziekenfonds een uitkering die 82% van je brutoloon bedraagt. Die uitkering is wel gelimiteerd met een plafondbedrag, daarom spreken we officieel van het begrensde brutoloon. De som wordt uitbetaald op de laatste dag van het verlof.
2. Ambtenaren
Als ambtenaar kan je de procedure online starten via Vlimpers. Heb je geen toegang tot Vlimpers? Stuur dan een schriftelijke aanvraag per post op naar het Dienstencentrum Personeelsadministratie.
- Federale statutaire ambtenaar? Je behoudt je gewone loon tijdens die 20 dagen.
- Vlaamse statutaire ambtenaar? Je behoudt je loon de eerste 10 dagen. De overige dagen krijg je een vergoeding van 82% van het begrensde brutoloon.
- Contractueel ambtenaar? Je krijgt de eerste 3 dagen je gewone loon en de overige dagen 82% van het begrensde brutoloon.
3. Werknemers in het onderwijs
Onderwijzend personeel krijgt geen geboorteverlof, maar omstandigheidsverlof. Dat kan je aanvragen bij je directeur. Het verlof bedraagt ook 20 dagen in totaal, maar daarvan moet je minstens 5 dagen aaneensluitend opnemen, tenzij je school- of centrumbestuur je toestemming geeft om het anders te doen.
Tijdens de eerste 10 werkdagen krijg je je volledige salaris. Vanaf de 11e werkdag behoud je 82% van je begrensde brutoloon.
4. Zelfstandigen
Als zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende echtgenoot dien je een aanvraag in bij je sociaalverzekeringsfonds. Dat moet gebeuren voor het einde van het kwartaal dat volgt op het kwartaal waarin je kindje geboren is. Voorwaarde is wel dat je de sociale bijdragen voor de twee kwartalen voorafgaand aan het kwartaal van de geboorte betaald hebt of daarvoor een vrijstelling kreeg van het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen).
Je ontvangt de uitkering van je sociaalverzekeringsfonds (bv. Xerius). Die bedraagt 97,56 euro per dag of 48,78 euro per halve dag. Je mag de 20 dagen geboorteverlof immers ook in halve dagen opnemen.
Neem je maximum 8 dagen (of 16 halve dagen) geboorteverlof op in plaats van de 20 dagen waar je recht op hebt? Dan ontvang je naast de dagvergoeding € 135 aan dienstencheques. De cheques kan je inzetten voor huishoudelijke hulp zoals schoonmaken, wassen, strijken, boodschappen doen, maaltijden bereiden…
Vergeet je Groeipakket niet!
Elk kind in Vlaanderen heeft recht op een Groeipakket. Dat begint met een Startbedrag, een eenmalige premie van 1.214,49 euro voor elke geboorte. Je kan het Startbedrag makkelijk aanvragen via dit online formulier. Nadien ontvang je automatisch het maandelijkse basisbedrag en eventuele toeslagen van het Groeipakket.
