Zelfstandige mama
Ik ben zelfstandige en mama: een paar feiten op een rij
Een zelfstandig beroep combineren met het moederschap is niet altijd evident. Enkele feiten en een getuigenis van een zelfstandige mama, Line (huisarts).
Dat weet je …?
Twee jaar geleden, toen mijn kleine Felix nog een Felixje was, dacht ik: ik pen even snel een stukje neer over hoe het toch niet zo evident is om zelfstandige mama te zijn. Omdat ik niet zomaar in het wilde weg wou schrijven, deed ik wat opzoekingswerk.
En… nu ik dit zo oplijst zijn de naakte feiten toch echt wel straf. OK, dat ‘weet’ je als je voor een bepaald beroep kiest, maar toch. Het maakt het niet minder pijnlijk op het moment dat je je kleine uk van 8 weken bij een onthaalmoeder dropt.
Heb jij je Startbedrag al aangevraagd? Je hebt recht op een Startbedrag van 1.214,49 euro voor je kindje.
Startbedrag aanvragen
Enkele feiten
Mama in loondienst
De moederschapsrust voor zelfstandige mama’s bedraagt maximaal 12 weken (of 13 weken voor een meerling).
De moederschapsrust voor werkneemsters bedraagt vijftien weken.
De uitkering van het bevallingsverlof bedraagt 449,32 euro per week, verminderd met 11,11 % bedrijfsvoorheffing.
De uitkering van het bevallingsverlof bedraagt de eerste dertig dagen 82 % van het brutoloon (geen maximumbedrag van toepassing), vanaf de 31ste dag 75 % van het begrensde brutoloon.
Geen lactatieverlof.
Lactatieverlof onder bepaalde voorwaarden.
Geen ouderschapsverlof.
Ouderschapsverlof onder bepaalde voorwaarden.
Omstandigheidsverlof voor zieke kindjes bestaat niet.
Omstandigheidsverlof: enkele dagen per jaar onder bepaalde voorwaarden. Verlof voor een gehospitaliseerd kind bedraagt 12 tot 24 maanden.
Werkverwijdering omwille van gezondheidsrisico’s voor moeder en kind: kan niet.
Als de werksituatie gezondheidsrisico’s inhoudt voor moeder en kind, kan de arbeidsgeneesheer beslissen dat je niet meer mag worden tewerkgesteld in deze omstandigheden.
De werkgever moet nagaan of er een alternatieve tewerkstelling, zonder gezondheidsrisico’s, mogelijk is. Is dat niet het geval, dan zullen de werkzaamheden volledig moeten worden stopgezet.
De werkgever moet nagaan of er een alternatieve tewerkstelling, zonder gezondheidsrisico’s, mogelijk is. Is dat niet het geval, dan zullen de werkzaamheden volledig moeten worden stopgezet.
Een zelfstandige moeder in hoofdberoep heeft recht op 105 dienstencheques als moederschapshulp na de geboorte of adoptie van een kind.
Geen ontvangst van dienstencheques.
Groeipakket is gelijk voor kinderen van zelfstandigen of werknemers: sinds 1 juli 2014 is het systeem grondig hervormd en is er een gelijkschakeling. Het kind van een zelfstandige is niet meer ‘minder waard’ dan dat van een werknemer.
Groeipakket is gelijk voor kinderen van zelfstandigen of werknemers: sinds 1 juli 2014 is het systeem grondig hervormd en is er een gelijkschakeling. Het kind van een werknemer is niet meer waard dan dat van een zelfstandige.
Hoe sneller, hoe liever
In mijn geval begon het al vanaf dag 1 van mijn zwangerschap: als arts kom ik dagelijks in contact met – zoals dat mooi heet – lichaamsvochten allerhande. Ik ben niet immuun voor cytomegalie en moest dus heel hard oppassen, voornamelijk bij het onderzoeken van kleine kindjes.
Ik werkte de volle negen maanden (min 1 week) uit, en dit is alleen gelukt dankzij de goede hulp van mijn collega’s in de groepspraktijk, die mij de laatste weken ontlastten wat betrof de huisbezoeken. Met 20 kilo op de buik en een dokterstas van minstens evenveel kilo’s aan de hand lukte het mij echt niet meer om vlot in en uit de wagen te klauteren en de trappen van appartementsgebouwen op en af te stappen …
Toen ik 1 week voor mijn uitgerekende datum besloot om thuis te blijven, kon de baby wat mij betrof niet snel genoeg komen. Hoe later hij kwam, hoe minder lang ik samen met hem thuis zou zijn. 1 september stond immers met stip in de agenda als de eerste werkdag. De praktijkagenda werd er rond gepland, en dus zo zou het geschieden.
10 weken: bij de onthaalmoeder
10 weken na zijn geboorte, twee weken nadat ik dus als zelfstandige mama geen inkomen meer had (leven van liefde en de hemelse dauw is zalig, maar helaas niet lang vol te houden; ’t manneke moest ook eten, nietwaar?) zette ik de pruts dus bij de onthaalmoeder af. In mijn geval, net op het moment van een groeispurtje en de overgang van borstvoeding naar poedermelk. Een beetje ‘a recipe for disaster’.
En zo geschiedde: de nachten werden plots weer vaker onderbroken en ons mannetje was duidelijk ongelukkiger. Voor scheidingsangst is 10 weken nog veel te jong, maar zoals wij mama’s allemaal weten, en zoals de wetenschappelijke literatuur ons daarin bevestigt: zelfs pasgeborenen tonen een duidelijke voorkeur voor alles wat met mama te maken heeft.
Ze verkiezen onze stem (zelfs al zingt deze zo vals als een kat) en geur over die van een andere. Als een vreemde troost en verzorgt, zelfs met de beste intentie en de grootste zorgzaamheid, beseffen onze kleintjes sowieso dat het een ander soort troosten is. Het voelt anders dan wanneer mama het doet en dat vinden ze niet leuk …
Extra veel knufjes en kusjes
Deze kennis doet me soms een beetje twijfelen of ik van mijn murmeltje geen hechtingsgestoorde volwassene maak. Ik probeer alle verloren tijd dan ook na mijn uren dubbel zo hard in te halen met knuffels en kusjes (VEEL knuffels en kusjes, zoiets kan je niet overdoseren, toch?).
Dit jaar mocht ik voor de tweede keer mama worden. Een goed jaar om ‘een kindje te kopen’, zo blijkt, want sinds 2017 ondersteunt de sociale verzekering je als zelfstandige mama iets meer en beter. Ik mocht bij onze kleine George zelfs 12 weken genieten van betaalde moederschapsrust! Hij was dan ook al een flinker kereltje toen hij startte bij de (super mega fantastische) onthaalmoeder en heeft die overgang echt vlotter kunnen maken. Of het eigen is aan het kind of het toch door die extra weekjes mamatijd kwam: ik weet het natuurlijk niet zeker.
Op dit moment zijn de mannen 2,5 jaar en een half jaar oud. Ze zijn hun superonthaalmama meer dan gewend en hebben er een tweede thuis. Nu we bij haar eindelijk onze draai hebben gevonden staat de volgende mijlpaal – de kleuterschool – voor de deur. Het organiseren van woensdagmiddagen, school die uit is op onmogelijk vroege uren, duizend weken verlof per jaar en pedagogische studiedagen, … Het staat en valt met de medewerking van grootouders die zelf in het onderwijs staan en zou niet lukken zonder de hulp van een Mega Echtgenoot.
Omdat hij de bediende in het huishouden is, en dus degene met de regelmatige uren, vallen de meeste ochtendritjes naar de onthaalmoeder op zijn schouders. Hij neemt zijn ouderschapsverlof op in 4/5 om elke vrijdag om 14.55 uur (I kid you not, dat is werkelijk het uur dat de school uit is) aan de schoolpoort te staan.
Ik blijk gezegend met een stel kloeke beren, maar mijn moederhart zal ongetwijfeld breken als ik één van onze ukkies in flink zieke toestand bij iemand anders moet achterlaten. Ik weet nu al dat mijn hart zal schreeuwen: ‘Ik wil bij mijn ziek kind zijn!’, maar mijn verstand/schuldgevoel zal waarschijnlijk de bovenhand nemen en besluiten: ‘de helft van Gent is ziek, doe je werk en help je collega’s!’. Ik mag er nu nog niet aan denken …
Met hart en ziel
In ieder geval: ik doe mijn job graag, en dat is maar goed ook. Moest ik dit niet met hart en ziel doen, zouden de nadelen al snel eens kunnen opwegen tegen de voordelen!
Dus aan alle jonge meisjes die nog geen carrièrepad hebben uitgestippeld en wel denken aan kindjes: sta hier toch ook eens bij stil. Want deze informatie over zelfstandige mama zijn geven ze je niet op de studiekeuze-beurzen …