Prenataal onderzoek: naar de vroedvrouw, gynaecoloog of huisarts?
Zodra je zwangerschap wordt bevestigd met een bloedonderzoek (proficiat!), overweeg je misschien een prenataal onderzoek. Daarmee bereken je de kans op aangeboren afwijkingen bij je kind. Maar bij wie kan je daarvoor terecht? Hier bespreken we kort de rol van de vroedvrouw, gynaecoloog en huisarts tijdens je zwangerschap.
Wat is prenataal onderzoek?
Een prenataal onderzoek berekent het risico op afwijkingen bij je ongeboren kind. Er zijn twee mogelijke testen: de niet-invasieve prenatale test (NIPT) en de nekplooimeting. Is er sprake van een verhoogd risico? Dan volgen eventueel invasieve testen zoals de vlokkentest of vruchtwaterpunctie. Die houden wel een risico in op een miskraam.
Invasief versus niet-invasief
Bij invasieve medische handelingen ‘dringt’ de arts je lichaam binnen door middel van een instrument, zoals een naald of sonde. Bij niet-invasieve ingrepen (bv. röntgenfoto’s) is dat niet het geval.
Zulke prenatale onderzoeken worden uitgevoerd in ziekenhuizen of gespecialiseerde centra. De controles zijn niet verplicht, maar in sommige situaties wel aanbevolen (bijvoorbeeld als de moeder in spe ouder is dan 35).
Naast die optionele screenings volg je met algemenere prenatale consultaties bij je vroedvrouw, gynaecoloog en/of huisarts jouw gezondheid en die van je baby verder op.
De vroedvrouw
Tijdens je zwangerschap, bevalling en kraamperiode zorgen vroedvrouwen voor de opvolging van jouw gezondheid en die van je (ongeboren) kind. Maar ook vóór de zwangerschap kan je bij een vroedvrouw terecht, bijvoorbeeld voor vragen over vruchtbaarheid.
Vroedvrouwen verstrekken medisch advies en mogen prenatale routineonderzoeken uitvoeren, zoals bloed- en urinetesten. Bij bepaalde risicosituaties (bv. tweelingen) of problemen sturen ze je door naar de gynaecoloog.
Ze helpen je graag bij zwangerschapskwaaltjes, de voorbereiding van je bevalling en postnatale begeleiding. De vroedvrouw is ook aanwezig bij je bevalling zelf en geeft nadien de eerste kraamzorg. Van borstvoeding tot het prille ouderschap en het herstel na een keizersnede: de vroedvrouw weet raad.
Je kan ook op hen rekenen voor psychologische ondersteuning. Het zijn vertrouwenspersonen die regelmatig peilen naar je mentale welzijn als (toekomstige) mama. Ze bieden waardevolle steun bij miskramen, tienerzwangerschappen, alleenstaand ouderschap en nog veel meer.
Vroedvrouw: een gereglementeerd beroep
Het beroep van vroedvrouw is in België officieel gereglementeerd. Vroedvrouwen moeten voldoen aan bepaalde scholingsvereisten en een vastgelegd beroeps- en competentieprofiel.
Via de website van de Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen vind je een vroedvrouw in jouw buurt. Of vraag een aanbeveling aan je huisarts of gynaecoloog.
De gynaecoloog
Gynaecologen zijn artsen die zich specialiseren in de verloskunde en/of alle ziekten die specifiek zijn voor de vrouw of de vrouwelijke geslachtsorganen: een verstoorde menstruatiecyclus, eierstokkanker ... Ze begeleiden zwangerschappen en bevallingen, nemen echografieën, voeren keizersneden uit en geven vruchtbaarheidsadvies.
Meestal schrijft de gynaecoloog drie echografieën voor tijdens de zwangerschap. Bij risicofactoren of complicaties kunnen dat er meer zijn. Bespreek ook met je gynaecoloog of je prenatale screenings (zoals de NIPT) wilt laten uitvoeren.
Wil je graag een vrouwelijke gynaecoloog?
Sommige vrouwen willen liever door een vrouwelijke gynaecoloog behandeld worden. Als dat bij jou ook het geval is, vermeld dat dan zeker wanneer je een eerste afspraak maakt.
De huisarts
Je huisarts is het meest vertrouwd met je medische geschiedenis en kan je helpen met het vooronderzoek. Daarbij schept hij of zij een beeld van je algemene gezondheid, vaccinatiestatus en eventuele aangeboren afwijkingen in je familie – en in die van de biologische vader (indien mogelijk). Dat zijn allemaal zaken om rekening mee te houden vóór je probeert om zwanger te worden.
Lukt het niet om zwanger te worden? Dan kan je huisarts je bijkomend vruchtbaarheidsadvies geven en je doorverwijzen naar een gynaecoloog of het ziekenhuis.
Tijdens de zwangerschap zal je je gynaecoloog en vroedvrouw waarschijnlijk vaker zien dan je huisarts. Toch contacteer je best je huisarts in een van de volgende scenario’s:
- Je hebt (buik)griep, koorts of een keelontsteking.
- Je hebt een ziekte waarvoor je best antibiotica voorgeschreven krijgt.
- Je hebt COVID-19 of klachten die daarop kunnen wijzen.
- Je hebt last van hardnekkige zwangerschapskwaaltjes.
- Je hebt eczeem of een andere huidaandoening.
Denk bij jezelf: als ik niet zwanger zou zijn, zou ik dan met deze klachten naar de huisarts gaan? Als het antwoord ‘ja’ is, dan is een bezoek aan de huisarts meestal voldoende.